Welkom bij Onderstroom! Ditmaal presenteren we een podcast over vrijheid.
Deze aflevering is een crossover aflevering met de Filogang podcast, Sven en Alex zijn te gast bij elkaar en hebben het over vrijheid. We wilden al langer samen iets doen en opeens zagen we de kans om om dit gesprek over vrijheid op te nemen, wat goed bij beide podcasts past.
De Filogang podcast is een politiek geëngageerde podcast waarin Hannah en Sven filosofische teksten op een toegankelijke toon bespreken en uitleggen. Vind ze hier op Youtube, Spotify en Insta
Wanneer deze podcast uitkomt is het net dag van de arbeid geweest en staat bevrijdingsdag voor de deur, een goed moment om het te hebben over dat veel genoemde ideaal.
Vrijheid wordt op zoveel onwerkelijke manieren gebruikt, zoveel geclaimd door rechtse groepen en zoveel gebruikt als argument voor verschrikkelijke misstanden, voor het vernietigen van onze toekomst op deze planeet, voor constante observatie en controle over mensen, voor strenge tucht over hoe we leven op straffe van dakloosheid en verhongering als we niet werken zoals de bazen willen. Een bijzonder pijnlijk voorbeeld is dat het comite 4 en 5 mei een paar jaar terug nota bene een interview met Thierry Baudet opnam in hun verzamelboekje over vrijheid. Vrijheid blijft belangrijk, maar soms lijkt het zo ingekapseld in rechtse, individualistische retoriek dat gesprekken erover vreemd stranden.
Daarom willen we dit begrip verder uitpakken en een aanzet doen tot het opnieuw praten over vrijheid als een sociaal sturen van ons lot.
We hebben het over Positieve en Negatieve vrijheid, twee opvattingen over vrijheid die elkaar aanvullen.
Ook gaat het over hoe vrijheid in de meeste gesprekken alleen in die negatieve zin wordt gebruikt, en dan op een zeer individualistische manier. Daarnaast gaat het over het selectieve gebruik van vrijheid en van we wel en niet geneigd zijn “een individu” te noemen.
Tot groot plezier van Alex vinden de twee elkaar in een take-down van het begrip “individu” zelf.
Verder gaat het over een sociale en positieve invulling van vrijheid, en hoe weinig we gewend zijn deze te gebruiken. Alleen in kwesties van nationale onafhankelijkheid (of fascistische ideeën over nationale “vrijheid” onder het juk van een grote leider) kom je zulke argumenten tegen.
In deze discussies komen er ook kwesties van corona en mondkapjes langs, deze opmerkingen zijn relatief uit losse. De aflevering gaat vooral om het begrip vrijheid en er is zeker apart veel meer te zeggen over allerlei kanten van de pandemie, lockdownbeleid en de relatie van beide tot kapitalisme, racisme, vrijheid en meer.
De shoutout deze aflevering gaat naar de band Your Local Pirates en hun nieuwe album, compleet met tour van sociale centra en demonstraties. Helemaal op het einde staan twee liedjes van het nieuwe album.
De podcast over vrijheid geeft als aflevering een minder sluitend overzicht van het begrip dan we normaal willen geven met deze “wat is”- achtige afleveringen. Dat komt onder andere omdat het gesprek zo’n natuurlijk beloop had, omdat we de formule van 2 podcasts door elkaar mengden, en ook omdat het begrip vrijheid zoveel kanten heeft. De oproep over het verscherpen van een radicaal of links verhaal over vrijheid slaat op onszelf! Misschien dat we hier over niet al te lang vanuit Onderstroom al verder komen!
Als je dit interessant vindt, dan raad ik ook onze serie over liberalisme aan, en de aflevering over sociaal constructivisme.
Sowieso hopen we dat jullie het een leuke aflevering vonden en er iets mee kunnen.
Tot volgende maand!
Links en bronnen:
Nieuw album van Your Local Pirates
Het Vrijheidsboek van comite 4 en 5 mei
Guenther – solitary confinement
Foucault – the subject and power
Hannah Arendt – What is Freedom?
Charles Taylor – What is wrong with negative freedom?